Manipülasyon Fotoğrafı Öldürür mü?

Bu tartışmalı olguya geçmeden önce manipülasyon nedir? Sorusuna cevap vermek gerekir bence. Manipülasyon kelimesi terimsel olarak sözlüklerde insanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri hâlde etkileme veya yönlendirme, gidişatı ve seyri değiştirmek için müdahale etmek gibi anlamlarla ifade edilir.Evet bu tanımdan yola çıkarak finansal alanda ya da resmi bir belgede yapılan manipülasyon olumsuz bir yöntemdir ve kanunen de suçtur.Ancak fotoğrafik manipülasyon insanları kandırmaya yönelik bir faaliyet olarak kullanılmadıkça niye suç olsun.Belki de manipülasyon kavramı yukarıda kullanıldığı mana nedeniyle olumsuz algılanmaktadır.Ancak fotoğraftaki manipülasyon, fotoğrafa yine fotoğraf kuralları dahilinde yapılan tüm müdaheleleri kapsar.İşte bu noktada yine bir sorun ortaya çıkıyor ‘’fotoğraf kuralları dahilinde’’.Her sanat dalında olduğu gibi Fotoğraf sanatının da icra edenler tarafından ortaya koyulmuş ve kabul görmüş bazı kuralları vardır.Ancak bu kurallar teknolojik gelişimle beraber gün be gün yenilenmektedir.Artık photoshop fotoğrafçının vazgeçemediği bir ekipman haline gelmiştir.Photoshop da geliştikçe fotoğrafçı çektiği fotoğrafa daha fazla artı değer katabilmek adına yaptığı müdaheleleri çeşitlendirmekte ve hayal gücünün elverdiği ölçüde fotoğrafını başkalaştırmaktadır.Bu başkalaştırmayı ‘’fotoğraf değildir.Bu çalışmalar fotoğrafı öldürür.’’ Şeklinde değerlendirmek gerçekten büyük haksızlıktır. Şimdi Digital fotoğrafın ortaya henüz çıkmadığı zamanlara dönelim yani film kullandığımız dönemlere. Çekimlerde aracı olarak kullandığımız filtreler ve karanlık odada ya da minilablarda uyguladığımız baskı teknikleri de aslında fotoğrafı başkalaştırmaktaydı. Ama o zamanlar bu başkalaştırma fotoğrafı iyileştirme olarak algılanırdı. Günümüzde imkanlar geliştikçe bu iyileştirme faaliyetleri çeşitlendi ve fotoğrafçı hayal gücünü ve bilgisayar teknolojisinin nimetlerini kullanarak fotoğraf tekniklerini ilerletti.An fotoğrafı olarak kaydettiğimiz fotoğrafların kontrast,keskinlik ve renk değerleri ile oynayarak daha üst seviyede ve insanlara daha güzeli gösteren fotoğraflar meydana getirmek fotoğrafa haksızlık değil aksine fotoğraf sanatına katkıdır.Bu katkılara sınır koyarak başka mekanlarda çekilmiş fotoğrafları birleştirmek, o zaman diliminde orada olmayan bir kişi veya nesneyi fotoğrafa eklemek insanları kandırmaya yönelik bir tutumdur diyemeyiz.Evet fotoğrafın önemli bir özelliği belgelemektir. Ancak bütün fotoğrafların temel işlevi anı dondurup belgelemek değildir. Bunun yanında fotoğrafın görsel bir sanat olarak en önemli işlevlerinden biride insanlara güzeli göstermektir.Bu güzelliği fotoğrafçı hangi teknikle yakalayabiliyorsa öylece aktarma özgürlüğü olmalıdır.Özellikle yeni neslin bilgisayar teknolojileri ile münasebetlerinin en üst düzeyde olduğu günümüzde ,gençlerin fotoğrafla ilgilenmelerinin temel sebeblerinden biri digital ortamda fotoğrafların işlenebilmesi ve saklanmasıdır.Bu ilgi de zamanla gençlerin fotoğraf çekmeye teşvik etmektedir.Sonuç olarak digital manipülasyon fotoğraf sanatının ölmesine değil aksine yaşamasına vesile olur.

Erdem KILAVUZ
Ocak 2009